InLoop/EnTry: In de Tussentijd

De entreeruimte van Stroom - ook wel bekend als de InLoop/EnTry - is bedoeld als een ruimtelijk katern met korte rubrieken, signalementen en verwijzingen. Om aan bezoekers een idee te geven van de activiteiten van Stroom worden in deze ruimte telkens andere projecten belicht.

23 februari t/m 23 april 2005
Locatie: Hogewal 1-9

'In de Tussentijd' is een project over tijdelijk ruimtegebruik. Het werd geïnspireerd door het strand en zijn seizoenen. In de zomer verschijnen daar de paviljoens, windschermen, parasols en zandkastelen. In de winter wordt alles elders opgeborgen. Dan regeert de zee, het ritme van eb en vloed. Doorgaans wordt in de stad gebouwd met het oog op de lange termijn. Dit brengt lange planprocedures met zich mee. Intussen liggen terreinen braak en staan gebouwen leeg. Kan die tussentijd beter worden benut? Kan het tijdelijk bouwen zoals we dat op het strand zien hier een inspiratiebron voor zijn? En wat zou dit voor de toekomst van deze stad kunnen betekenen?

Dit vormde het startpunt voor een beknopt ontwerponderzoek als onderdeel van het Stroomproject 'De Zee, het Strand en de Haven'. Vier architectenbureau's (Geurst & Schulze Architecten, N2 Architekten, RAL 2005 Architecten en VenhoevenCS Architecten) bogen zich over het vraagstuk van bouwen voor de tijdelijkheid. Als proeflocatie werd de haven van Scheveningen gekozen, een veranderlijk landschap van stromen mensen, goederen, containers en schepen. Een plek waar de kansen van tijdelijke bestemmingen nog actueler zijn geworden nu Norfolkline heeft besloten in 2006 uit Scheveningen te vertrekken; na zo'n dertig jaar van pregnante aanwezigheid in de stad. Het bedrijf verhuist naar een oude haven in Vlaardingen. Binnenkort krijgt bovendien de 'Haagse' boulevard een 'Spaanse' face-lift naar ontwerp van Manuel de Solà-Morales. Tegelijkertijd worden plannen voor zeewaartse uitbreiding tussen Hoek van Holland en Scheveningen hernieuwd gesmeed. Dat speelt ter plekke. Wat speelt er in de rest van de wereld? Daar zoeken andere kleine havenplaatsen naar richting: duurzame visserij, een nieuwsoortige kustvaart, watersport, een eigentijdse strandcultuur, strandhuizen? 'In de Tussentijd' zet de kansen op een rij.

Stroom Den Haag nodigde mét Vestia Den Haag Scheveningen/Ceres projecten een viertal ontwerpbureaus uit om tijd te zien als tussentijd. Om ruimte te ervaren als tussenruimte. Wat blijkt? De haven van Scheveningen is een spannende wereld van pauzelandschappen. Vier bureaus, vier havens, vier pauzes.

In de Tussentijd:
Deelnemende bureaus en hun projecten

De getijdenhaven; een permanente visie
Geurst & Schulze Architecten onderzoekt de omgeving van het Norfolkterrein. En het aanpalende grondgebied van het voormalige kuststation Scheveningen Radio. In de vorm van een getijdenboek schrijft het bureau een geschiedenis en een mogelijke toekomst van dit gebied. Het kustlandschap wordt industrieel archeologisch 'gefileerd'. De blootgelegde lagen tonen het haventerrein met zijn robuuste dukdalven en kademuren als een opeenstapeling van tijdelijk bedoelde ingrepen. Dit leidt tot een opmerkelijk voorstel: verleng en benut de wachttijd op grote eindplannen. Vertraag eerder dan versnel. Geurst & Schulze Architecten houdt kantoor nabij de zeesluis van de Scheveningse, Tweede Binnenhaven. Het bureau heeft ervaring met vergelijkbare opgaven. Bijvoorbeeld aan de Noordoever van het (zoete) Amsterdamse IJ.

De vrijhaven; een acupuncturale blik
N2 Architekten uit Rotterdam richt zijn vizier op het noordelijke havenhoofd. Daar wacht het markante gebouw van de visafslag op een nog onbekende nieuwe toekomst. Hoewel er in (een klein deel van) de Scheveningse visafslag nog vis wordt verhandeld, vermindert het belang van zulke visafslagen. Overtuigd van de betekenis van dit soort grote gebouwen voor de stad, is dit voorstel een krachtig pleidooi voor verlenging van het pauzeprogramma. Een programma dat als stedenbouwkundige en architectonische acupunctuur dit deel van Scheveningen tot nieuw leven zal wekken. Zo ontstaat een nieuw havenhoofd. Landhoofd Vrijhaven?
N2 Architekten werkt momenteel aan de herbestemming van een tiental industriële monumenten van de Westergasfabriek in Amsterdam. Thans realiseert dit bureau de transformatie van de Scheveningse 'Woeste Hoogte', op een steenworp afstand van de visafslag.

De rijzende haven; tijd en dynamiek als bouwstenen
RAL 2005 Architecten, brengt de beleving en gebruiksmogelijkheden van tijd als ontwerpmiddel in beeld. De stad wordt opgevat als het resultaat van velerlei processen, elk met een eigen ritme. Soms leiden die ritmes tot bruisende plekken. Soms ook valt een plek in de stad 'buiten bedrijf'. Dan is er even sprake van een zogeheten flatline. Juist in die interim-situaties kan wendbaar ruimtegebruik een waardevolle vulling opleveren. De ontwerpers scheppen door middel van animatie een verrassend nieuwe kijk op de haven.
Op dit moment werken Duzan Doepel en Jan Konings aan projecten waarin tijdelijkheid en duurzaamheid een structurerende rol spelen. Voorbeelden: de Seawing, een viskwekerij op de Noordzee, het Autarkisch Huis, een geheel zelfvoorzienende woning, en een tijdelijk motel voor het popfestival Motel Mozaique.

De parkeerhaven; een informele aanpak
VenhoevenCS Architecten ziet de informele ruimte als kwaliteit én potentie van de Scheveningse haven. Stel dat alle buitenprogramma bínnen gebouwen een plaats kan krijgen en de buitenruimte vrijkomt? Erfscheidingen worden opgeheven, waardoor alle ruimte tussen gebouwen een potentiële plek wordt voor activiteiten, gebouwen, voer- en vaartuigen. De nieuwe tussenruimte biedt veel mogelijkheden. Het is een plek voor mensen, bedrijven en andere activiteiten die niet permanent een eigen terrein nodig hebben. De exploitatie van de tussenruimte kan veel geld opleveren en creëert een aantrekkelijke informele ruimte. Tijdelijkheid en bijbehorende spelregels van tussentijds gebruik genereren een innovatieve en diverse programmering van de ruimte. VenhoevenCS Architecten is bekend van de Jan Schaeferbrug in Amsterdam. Het bureau is bezig met verschillende kleine-haven projecten elders. IJmuiden en Lauwersoog zijn bekend (zout) terrein.

Symposium 'In de Tussentijd'
Na een serie workshops en de tentoonstelling culmineerde het project ‘In de Tussentijd' op 13 april 2005 in een publiek debat over de culterele waarde van tijdelijk ruimtegebruik. Hier vindt u meer informatie over het symposium.

23 Feb '05 - 23 Apr '05
Hogewal 1-9, Den Haag