Tom Claassen, 'Mannetje met losse ledematen', 2003

Tom Claassen, Mannetje met losse ledematen, 2003
Centrum Den Haag: Spui - Grote Marktstraat - Kalvermarkt

Als een slappe ledenpop hangt 'Mannetje met losse ledematen' van beeldhouwer Tom Claassen (1964) op een stok. Weerloos bungelend boven zijn sokkel in het Haagse centrum. De armen en benen zijn met bouten bevestigd waardoor het lijkt alsof ze kunnen bewegen. Het figuurtje is gemaakt van in brons afgegoten boomstammetjes. Het sokkelbeeld hoort thuis in een reeks beelden die is ontstaan tussen 2000 en 2005. Net als Mannetje hebben de overige figuren uit de reeks losse ledematen en zijn ze opgebouwd uit zes cilindervormige elementen. De poppen zijn uitgevoerd in houtstammen en piepschuim. Bijvoorbeeld Hangende mannen, een intrigerende groep piepschuim ledenpoppen, tegen de muur zittend of aan het plafond hangend. Het lijken willoze marionetten, die tegelijkertijd grappig en triest overkomen.

Ook het sokkelbeeld roept deze associatie op. Maar er zijn nog meer mogelijke betekenissen. Zo kan Mannetje ook als wezenloze pop worden gezien, zonder gezicht gevoelloos en leeg. Claassen weet verschillende betekenislagen aan te boren door vormen en materialen toe te passen, die contrasteren met het onderwerp. Daarmee zaait hij tevens verwarring. Moeten we om Mannetje lachen of huilen? En hoe moeten we Claassens latex campinghangkasten duiden, die eruit zien alsof ze gemaakt zijn van gedroogde huid. Ze geven een ongemakkelijk gevoel.

Vreemd en verrassend is ook zijn rubberen nijlpaard in een sluis op IJburg. Claassens kunst is ongewoon, maar wel altijd herkenbaar. Daarmee sluit hij aan bij een tendens, die in de jaren tachtig van de 20e eeuw de voorstelling terugbracht in de beeldhouwkunst. Beeldhouwers gingen zich bovendien meer en meer interesseren voor het oppervlak van een beeld. Ook dat zien we bij Claassen. De huid van zijn spierwitte, gipsen auto's uit 1994 schuurde hij zijdezacht. Het is bijna onweerstaanbaar, toch mag aanraken niet. ‘Voelen met de ogen' wel. En dat is bij Claassen genoeg.