Folkert de Jong 'Dutch Mechanisms', 2016

Locatie: Studio Dudok, Hofweg 1a, Den Haag
Onthulling: vrijdag 1 juli 2016, 17.00 uur

Op vrijdag 1 juli 2016 is de nieuwe sculptuur Dutch Mechanisms van Folkert de Jong toegevoegd aan De Beeldengalerij in het centrum van Den Haag. Het beeld heeft als vertrekpunt de moord op de gebroeders De Witt in 1672. Die was het resultaat van de controverse over macht en leiderschap tussen de republikeinen en de Oranje royalisten, en markeerde het einde van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Folkert de Jong legt met de verbeelding van deze zwarte bladzijde uit de geschiedenis ook een relatie met het heden: machtsstrijd en populisme zijn van alle tijden.

Folkert de Jong is geïnteresseerd in hoe de geschiedenis sporen achterlaat in het collectieve (onder)bewustzijn. Voor hem sluit de betekenis van de dramatische moord op de gebroeders De Witt goed aan bij onze tijd: "Want ook nu is de moraliteit zoek. Politieke, economische en sociale onrust, oorlog en machtsstrijd hebben de afgelopen decennia meer invloed op Nederland. Maar net zoals je nu moeilijk een moraal kunt koppelen aan de moord op de gebroeders De Witt - want wat weten wij nu echt van die gebeurtenissen? - is het ook vandaag de dag lastig je een mening te vormen over de gruwelijkheden van de huidige tijd. De feiten die door de media worden gegeven zijn immers complex en verwarrend. Toch is het zinvol om na te denken over je eigen positie. Zou je zelf in staat zijn iemand ter dood te veroordelen of mee te doen aan een lynchpartij? In hoeverre gaan we zelf mee in mechanismes van populisme?"

De Jong raakte gefascineerd door de vinger en tong van de gebroeders De Witt, die zich in het Haags Historisch Museum bevinden. Volgens de overlevering werden de broers voor de Haagse Gevangenpoort neergeschoten, gestoken, geslacht en deels gegeten voor ze ondersteboven werden opgehangen. Lichaamsdelen van de vermoorde broers werden als trofee meegenomen en verhandeld, zo ook de vinger en de tong die uiteindelijk in het museum belandden.

De kunstenaar zette voor het beeld twee natuurgetrouwe kunststof skeletten om in brons; symbolen voor vergankelijkheid, een belangrijk thema in de kunst van de 17e eeuw. De skeletten lijken in elkaar over te lopen, met elkaar versmolten te zijn tot één vorm. De Jong wil hiermee de letterlijkheid van de gruwelijke gebeurtenis overstijgen.

De vinger en tong van de gebroeders heeft De Jong in 3d gescand, geprint en vervolgens in brons afgegoten. Ze zijn de fysieke verbinding met de gebeurtenissen uit die tijd, en staan voor het spreken (met de tong) en het wijzen (van de vinger). De Jong: "Dat nu net die twee dingen zijn overgebleven maakt me ook wantrouwig - het is bijna te mooi om waar te zijn. Het doet mij twijfelen aan de authenticiteit ervan. Zijn ze echt van de gebroeders, of een onderdeel van de mythevorming? Sommigen zien de gebroeders als martelaren van de "Ware Vrijheid", maar waarom is er nu behoefte aan dit martelaarschap? Ze zouden door aanhangers van de Orangisten vermoord zijn, maar hoe kunnen wij ons daar vanuit deze tijd een goed oordeel over vormen? En wat is de relevantie daarvan op onze tijd en de machtsstructuur waarin wij leven?"

Folkert de Jong (1972, Egmond aan Zee) staat bekend om zijn theatrale, verhalende beelden die ingaan op thema's als oorlog, hebzucht en macht. Hij voert zijn beelden doorgaans uit in kunststof zoals styrofoam. Sinds 2012 werkt hij ook in brons, en in dat materiaal maakte hij op uitnodiging van Stroom zijn eerste werk in de openbare ruimte: De Speler voor het Haagse Koningsplein. Het werk van De Jong is opgenomen in collecties van het Gemeentemuseum Den Haag, Groninger Museum, de Saatchi Collection in Londen en het Los Angeles County Museum of Art. Op dit moment maakt Carin Goeijers een documentaire over het werk van De Jong.

PERS
Villa La Repubblica, 15 juli 2016
If then is now, 4 juli 2016
Algemeen Dagblad.nl, 28 juni 2016
Museumtijdschrift, 28 juni 201