Dag van de Architectuur: Stroom gaat ondergronds

Programma zaterdag 24 juni 2006
10:00-16:00 uur

Door de vele ondergrondse tunnels, bunkers, parkeergarages en geheime gangen mag Den Haag zich terecht The Underground City noemen. Duik deze dag in de onderwereld van Den Haag en doe mee met de bijzondere rondleidingen en evenementen over het ondergrondse wonen, bouwen en leven in de stad. Aan de hand van een plattegrond (verkrijgbaar in het Atrium Stadhuis (Spui 70) en bij Stroom (Hogewal 1-9) kan je op eigen gelegenheid een route volgen langs diverse bezienswaardigheden.

Alle onderdelen van het dagprogramma zijn gratis te bezoeken. De locaties zijn te herkennen aan de posters met het Stroom gaat Ondergronds logo.

1. Presentatie Et in Arcadia Ego &
de Haagse Beek
Locatie: Hofvijver, hoek Buitenhof / Lange Vijverberg
Tijd: 10.00 tot en met 15.30 uur, rondleidingen ieder heel en half uur.
Gids: Medewerker Stroom Den Haag.

De Haagse Beek loopt grotendeels ondergronds en is daarmee in het centrum van de stad onzichtbaar geworden. De twee kunstenaars Krijn Giezen en Ian Hamilton Finlay hebben ieder een kunstwerk gemaakt voor deze beek. De een heeft de bron weer zichtbaar gemaakt en de ander juist het eindpunt. Bij dit eindpunt, waar de beek als een waterval in de Hofvijver stroomt, krijgt u uitleg over de Haagse Beek en deze twee bijzondere kunstwerken.

2. Rondleiding Geheime Gangen
Locatie: Tuin en kelder van zijden  bloemenwinkel Seta Fiori, Papestraat 11.
Tijd: 10.00 tot en met 15.30 uur, rondleidingen ieder heel en half uur, maximaal 5 personen per keer.
Gids: Harald Verra.

Als er in Den Haag een urban myth de ronde doet dan is dat die over de geheime ondergrondse koninklijke tunnels. Deze tunnels zouden eeuwenoud en kilometers lang zijn en lopen vanaf de verschillende koninklijke paleizen onder het centrum naar onder andere de regeringsgebouwen. In de kelder van bloemenwinkel Seta Fiori is vermoedelijk een van de uitgangen van deze tunnel te zien. Expert van het Hofkwartier, Harald Verra, vertelt u hier over alle waar- en onwaarheden van de geheime gangen.

3. Rondleiding Saneringslocatie Westeinde
Locatie: Hoek Westeinde / Lijnbaan.
Tijd: 10.00 tot en met 15.30 uur, rondleidingen ieder heel en half uur, maximaal 5 personen per keer.
Gidsen: Ton Koning en Johan Hoekman van de Gemeente Den Haag en Dirk Tijdeman van Ingenieursbureau Oranjewoud B.V.

In Den Haag bevinden zich 23.000 locaties waar de bodem mogelijk vervuild is. Op deze locaties zitten chemische stoffen in de grond die ongezond kunnen zijn voor mensen, dieren en planten. Op sommige locaties wordt de verontreiniging op een spectaculaire en innovatieve wijze gesaneerd. Voor het verwijderen van de bodemverontreiniging op de locatie Westeinde / Lijnbaan wordt gebruik gemaakt van de Funnel and Gate techniek. Het ondergrondse systeem bestaat uit een soort trechter die het verontreinigde grondwater opvangt en naar één punt toe leidt: de poort. Deze poort werkt als een filter; grondwater-verontreinigingen worden erin omgezet, afgebroken en/of afgevoerd. Tijdens de rondleiding, daalt u met een bodemspecialist af in de ondergrondse wereld van bodemverontreiniging en bodemsanering en zal er uitleg gegeven worden over de werking en de voortgang van het project. 

4. Rondleiding Tramtunnel / Souterrain
Locatie: Eerste vloer, onder aan de trap bij ingang K, hoek Kalvermarkt / Spui.
Tijd: 10.00 tot en met 15.00 uur, rondleidingen ieder heel uur, maximaal 35 personen per rondleiding.
Gids: Peter 's-Gravenmade en Ed van den Berg van HTM personenvervoer N.V.

Het Souterrain is de naam voor de 1250 meter lange tramtunnel die loopt van het Muzenviaduct nabij het Centraal Station, via de Kalvermarkt en Grote Marktstraat tot aan de hoek Brouwersgracht/Prinsegracht. Voorbij dit punt vervolgen de trams hun weg bovengronds. Het ontwerp voor het Souterrain door het bureau OMA (Office for Metropolitan Architecture) is niet zomaar een tunnel. Op een vernuftige manier zijn openbaar vervoer, parkeergarages en toegangen tot de warenhuizen in één ontwerp gecombineerd. De HTM is grootste gebruiker en beheerder van de tunnel. Tijdens de rondleiding zullen zij vertellen over de bouw en de werking van het geheel.

5. Rondleiding ondergrondse parkeergarages & Zoom In / Turn Around
Locatie: Parkeergarage Stadhuis bij kunstwerk Zoom in / Turn around.
Tijd: 10.00 tot en met 15.30 uur, ieder heel en half uur.
Gids: Medewerker Stroom Den Haag.

Den Haag heeft een voor Nederlandse begrippen zeer hoge dichtheid aan ondergrondse parkeergarages. Het hart van de stad is daardoor autoluw en toch heel goed bereikbaar. Ondergronds bouwen en parkeren is niet zo simpel als het lijkt. Tijdens de rondleiding door de parkeergarages van het Stadhuis, Spuiplein en ministerie van Binnenlandse Zaken worden de technische aspecten uit de doeken gedaan. Daarbij is er aandacht voor het kunstwerk van Marin Kasimir Zoom In / Turn Around en ontvangt u gratis een publicatie over dit werk.

6. Rondleiding Binckhorstbrug
Locatie: Binckhorstbrug op de Binckhorstlaan ingang brugwachtershuisje.
Tijd: 10.00 tot en met 15.30 uur, ieder heel en half uur, maximaal 15 personen per rondleiding.
Gids: Martin Hoogerdijk van Dienst Stadsbeheer, gemeente Den Haag.

De Binckhorstbrug uit 1933 is een basculebrug. Bij een basculebrug gaat het brugdek open en dicht, door zich te draaien om de horizontale as, die haaks op het wegdek van de brug staat. Aan de ene kant van het draaipunt zit het brugdek, aan de andere kant van het draaipunt zit het contragewicht. Dit contragewicht is meestal onzichtbaar weggewerkt onder het wegdek. Een ballastkist, vaak gevuld met beton en schroot, vormt het contragewicht. Bij deze rondleiding kunt u vanuit het brugwachtershuisje een bezoek aan de bascule kelder brengen. Hier is te zien hoe de brugconstructie er uitziet en hoe deze werkt. Er wordt geprobeerd om voor iedere groep bezoekers de brug te openen.

7. Bezoek Koningstunnel
Locatie: Technische Ruimte, het ronde gebouw onder het Prins Bernardviaduct hoek Lekstraat / Ammunitiehaven . Let op! De deuren kunnen wel eens gesloten zijn, wacht u dan even bij deur met het Stroom gaat Ondergronds logo.
Tijd: 10.00 tot en met 15.30 uur, ieder heel en half uur, maximaal 15 personen per rondleiding.
Gids: Ron Hooglugt, van Dienst Stadsbeheer, gemeente Den Haag.

De Koningstunnel van architect Feite Boersma is in 2000 opgeleverd en maakt een belangrijk deel uit van de Haagse Centrum Ring. De hoofdroute is 680 meter lang en kent een aftakking naar de Bezuidenhoutseweg van 150 meter. Om te laten zien hoe een ondergrondse constructie van dit formaat in bedrijf wordt gehouden, hoe het wordt gereinigd en welke veiligheidsmaatregelen er getroffen zijn, worden er deze dag eenmalig speciale rondleidingen vanuit de technische ruimte van de tunnel gegeven.

8. Excursie Stadsecologie
Locatie: Startpunt Stroom Den Haag, Hogewal 1-9
Tijd: 10.00 tot en met 15.00 uur, ieder heel uur, maximaal 25 personen per excursie.
Gids: Bioloog Arno van Berge Henegouwen.

Wie denkt dat de stad uit louter beton en steen bestaat, heeft het mis. Onder het maaiveld is het een komen en gaan van ratten, insecten en bacteriën. Tijdens deze rondleiding wordt uitvoerig verteld over de onzichtbare en ondergrondse fauna van onze stad.