Re-scaling Turrell's Celestial Vault and Gaillard's Dunepark

18 mei t/m 20 september 2015
Locatie: etalage Stroom, Hogewal 1-9, Den Haag
Open: dag en nacht vanaf de straat te zien

Stroom Den Haag is in 1990 opgericht en heeft in haar 25-jarig bestaan een aantal grote kunstwerken in de openbare ruimte van Den Haag gerealiseerd. Grafisch vormgever Tereza Ruller (The Rodina) is onlangs het archief van Stroom in gedoken en presenteert hier twee sterk contrasterende landschapskunstwerken, die bij nader inzien ook een aantal gelijkenissen blijken te vertonen. Het ene werk (James Turrell's 'Hemels Gewelf') richt zich omhoog naar het licht en de wolken in de lucht boven ons hoofd, het andere (Cyprien Gaillard's 'Dunepark') kwam tevoorschijn vanuit het donker onder de grond, en bracht de duisterste periode uit onze geschiedenis voor even in het felle daglicht.

James Turrell - 'Hemels Gewelf'
1996 - heden
Locatie: Machiel Vrijenhoeklaan 175, Kijkduin

Het idee om James Turrell uit te nodigen voor een grootschalig kunstwerk kwam op toen Stroom betrokken werd bij de voorbereidingen van het congres van The International Federation of Landscape Architecture (IFLA), dat in 1992  in Den Haag plaatsvond. Het thema van dit congres was de relatie tussen landschap en beeldende kunst. Turrell kwam met het voorstel voor een kunstmatige krater. Aanvankelijk was het zo'n grootschalig plan dat niemand geloofde dat dit ooit, hoe dan ook, voor elkaar zou komen. Toch is dit plan met veel doorzettingsvermogen in 1996 uitgevoerd. In de duinen van Den Haag waar het licht zo tastbaar aanwezig kan zijn, heeft James Turrell een plek gemaakt om naar de lucht te kijken: ‘Hemels Gewelf' in Kijkduin.

Op de top van een van de puinduinen is een kom aangelegd in de vorm van een ellips, 30 meter breed, 40 meter lang. Een aarden wal van ongeveer 5 meter hoog omsluit de kom. Om in deze kunstmatige krater te komen loop je eerst over lange trap het duin op en vervolgens door een betonnen doorgang van 6 meter lang. De glooiingen aan de binnenkant van de krater zijn ingezaaid met gras en in het midden staat een monumentale bank van natuursteen waarop twee personen achterover kunnen liggen en kunnen zien hoe de hemel de vorm van een gewelf kan aannemen. Op een hoger gelegen duin staat eenzelfde bank waar zich een panorama ontvouwt over de zee, het strand en het platte land daarachter.

Cyprien Gaillard 'Dunepark'
Bunkerproject*
21 februari t/m 29 maart 2009

De Franse kunstenaar Cyprien Gaillard realiseerde op verzoek van Stroom Den Haag een site-specific project in Duindorp. Voor het ‘Dunepark' werd een bunker uit de Tweede Wereldoorlog tijdelijk uitgegraven die begraven ligt in een duin met uitzicht op het strand van Scheveningen en het naburige Duindorp.

Dit gebied onderging op dat moment een ingrijpende transformatie, waarbij de oorspronkelijke bevolking en industrie plaats moesten maken voor nieuwe huisvestingsprojecten. Indirect becommentarieerde Gaillard's project dit proces van ‘ver-yuppen' en de manier waarop ouderwetse architectuur werd begraven of verborgen onder nieuwe lagen van ruimtelijke ordening.

‘Dunepark' kan worden opgevat als de verwezenlijking van de ‘Bunker Archeologie' van de Franse cultuurtheoreticus Paul Virilio in zijn gelijknamige boek en tentoonstelling uit 1975. Voor Gaillard is het fysieke proces van het uitgraven een soort omgekeerde vorm van beeldhouwen. Hij ziet deze verzonken bunker als een ‘ready-made' beeldhouwwerk. Met behulp van groot materieel en een groep vrijwilligers van de Stichting Atlantikwall Museum Scheveningen, heeft Gaillard dit enorme object uitgraven en in al zijn brute glorie laten verrijzen, alvorens het weer te bedekken. In de korte tijd dat de bunker in het daglicht kwam bleek deze plek te werken als een verhalenmachine, herinneringen en fantasieën werden door de locale bevolking aan elkaar doorverteld, en kwamen door dit werk in de wereld terecht.

Locatie: Bosjes van Poot, hoek Nieboerweg - Houtrustweg in Scheveningen
* De bunker zelf was niet open voor het publiek.

18 May '15 - 20 Sep '15
Hogewal 1-9, Den Haag
Entree: gratis